İnsanoğlunun bitmek bilmeyen merakını ve evlerinin gizemlerini çözme arzusunu en üst düzeyde temsil eden James Webb Uzay Teleskobu, bilim faaliyetlerinin ilk yılında astronomların beklentilerini aştı ve çarpıcı görüntülerle dünyayı büyüledi.

James Webb Uzay Teleskobu'ndan gelen büyüleyici görüntüler!

1990 yılında Hubble Uzay Teleskobu’nun uzaya gönderilmesiyle başlayan macera bugünlerde Hubble’dan çok daha büyük olan ve 25 Aralık 2021'de Ariane 5 roketiyle Fransız Guyanası'ndan fırlatılan James Webb Uzay Teleskobu (Webb) ile devam ediyor. Bu teleskop sayesinde Hubble ile gördüklerimizi çok daha detaylı bir şekilde görecek ve evrenin doğası hakkındaki sorulara kesin cevaplar bulabileceğiz. NASA, ESA (Avrupa Uzay Ajansı) ve CSA (Kanada Uzay Ajansı) arasında uluslararası bir çalışma olan Webb, evrenin ilk oluşumundan bu yana ortaya çıkan uzay nesnelerini araştırmak için de muhteşem bir araç olarak uzaya gönderilmişti. Önce hemen herkesin aklına gelen soruyla başlayalım...

James Webb Uzay Teleskobunun Şaşırtan Özellikleri

James Webb Uzay Teleskobu (JWST), uzak gök cisimlerinin benzeri görülmemiş yüksek çözünürlüklü görüntülerini ve spektroskopisini sağlayarak görsel astronomide önemli bir rol oynayacak. Çapı 6,5 metre olan birincil aynası, Hubble Uzay Teleskobu'nun birincil aynasından yaklaşık 100 kat daha büyük ve bu çok daha detaylı görüntülerin yakalamasına olanak tanıyor. Görsel astronomi açısından, JWST şu anda mevcut teleskopların ulaşamayacağı uzak galaksilerin, bulutsuların ve diğer gök cisimlerinin çarpıcı görüntülerini yakalayabilecek kapasitede. Böylelikle yıldızların ve gezegenlerin oluşumunu inceleyebilmemiz için evrendeki en eski galaksilerin ayrıntılı görüntülerini de sağlayacak.

12 Temmuz 2022'de James Webb'den gelen ilk veriler Dünya gezegenine ulaştı. Şimdi bu verilere tek tek bakalım.

1. Veri: Derin Alan: SMACS 0723 (Evrenin Şimdiye Kadarki En Derin Kızılötesi Görüntüsü) 

Gelen bu ilk veri evrenin en uzak noktalarının bu güne kadar çekilmiş en ayrıntılı kızılötesi görüntüsü oldu. SMACS 0723 gökada kümesinin muhteşem detaylarla işlenmiş bu görüntüsü, teleskobun ilk derin alan çalışması olarak tarihe geçti.

Teleskobun gelişmiş kızılötesi kameraları, kümede bulunan binlerce gökadanın görüntüsünü çok net bir şekilde görmemize yardımcı oldu. Yukarıdaki görüntü aslında devasa bir alan olsa da evrenimizde bir çölde bulunan minicik bir kum tanesi kadar alanı temsil etmektedir.

Yine bu görüntü aslında kümenin 4.6 milyar yıl önceki görüntüsüdür. Çünkü bir yıldızın veya bir gök cisminin ışık yılı olarak uzaklığı ne ise biz Dünya’dan baktığımızda o gök cisminin o kadar yıl önceki halini görüyoruz. Örneğin Güneş, Dünya’dan yaklaşık 150 milyon kilometer uzaktadır ve ışık yılı uzaklığına göre biz Güneş’e her baktığımızda aslında onun 8,3 dakika öncesini görürüz. SMACS 0723 gökada kümesinin devasa kütlesi, bir kütleçekim merceği gibi çalışır ve daha uzaktaki gökadalardan gelen ışığı bükerek uzatır. Buna kütleçekim lensleme etkisi adı verilir. Bu etkiden dolayı merkezin kenarlarında yassılaşmış gökadaları görebilirsiniz. 

Webb evrenin en eski gökadalarını ararken, bilim insanları yakında gökadaların kütleleri, yaşları, tarihleri ve bileşimleri hakkında daha fazla şeyi Webb sayesinde keşfetmeye başlayacaklar.

2. Veri: Ötegezegen: WASP-96 B (Bir Ötegezegenin Buharlı Atmosferi)



Webb
, Uzaktan eğitim programlarımıza katılan katılımcılarımızın Gezegen Avcıları isimli eğitim paketimizde araştırdıkları ötegezegenler hakkında da bilgiler topluyor.

Webb, Güneş benzeri bir yıldızın yörüngesinde dolanan ve sıcak bir gaz devi olan WASP-96 B gezegeninin atmosferinde su işaretlerine rastladı ve gezegende bulutların ve sisin oluştuğunu gösteren muhteşem kanıtlara ulaştı. 

Gezegenden gelen ışık tonlarının parlaklığındaki küçük değişimlere dayanan ve bu sayede belirli gaz moleküllerinin varlığı tanımlanarak yapılan bu keşif, günümüze kadar bu alanda yapılan en ayrıntılı çalışma oldu. Bu sayede Webb'in yüzlerce ışıkyılı uzaklıktaki atmosferleri araştırma konusundaki inanılmaz yeteneği de bir kez daha doğrulandı.

3.Veri: Yıldız Ölümü: Güney Halka Bulutsusu NGC 3132 (Ömrünün Sonuna Gelen Bir Yıldızın “Son Performansı”)

1998 yılında Hubble Uzay Teleskobuyla da fotoğrafı çekilen Güney Halka Bulutsusu aslında orta kütleli bir yıldızın patlaması sonucu oluşmuş bir nebuladır. Milyonlarca yıldır, bu görüntünün merkezindeki sönük yıldız her yöne gaz ve toz saçarak ömrünün sonuna gelmiş olsa da bu gazlar ve tozlar birleşerek nebula içerisinde bir veya birden fazla gezegen oluşturabilir. 

Webb'deki iki kamera kullanılarak, yaklaşık 2.500 ışıkyılı uzaklıkta resmi olarak Güney Halka Bulutsusu olarak bilinen ve NGC 3132 olarak kataloglanan bu bulutsunun en son fotoğrafı elde edildi.

4. Veri: Etkileşen Galaksiler: Stephan'ın Beşlisi

Webb'in güçlü kızılötesi görüşü ve son derece yüksek çözünürlüğe sahip kameraları, bu gökada grubunda daha önce görülmemiş ayrıntıları ortaya çıkarıyor. Görüntü, milyonlarca genç yıldızın parıldayan kümeleri ve yeni yıldız doğumunun gerçekleştiği yıldız patlaması bölgeleriyle bezenmiştir. Her ne kadar beşli olarak adlandırılıyor olsa da aslında bu gökadalardan sadece dördü birbiriyle etkileşimdedir. Beşinci ve en solda bulunan gökada ise bize diğerlerinden daha yakındır ve diğerleriyle bir etkileşimi yoktur. En solda bulunan gökada bizden sadece 40 milyon ışık yılı uzakta, diğer dördü ise bizden tam 290 milyon ışık yılı uzaklıktadır. 

Ay'ın çapının yaklaşık beşte birini kaplayabilecek kadar büyük olan bu devasa mozaik, Webb'in bugüne kadar oluşturduğu en büyük görüntüdür. Görüntüde 150 milyondan fazla piksel vardır ve yaklaşık 1.000 tane farklı görüntü dosyasının bir araya getirilmesiyle oluşturulmuştur. Bu fotoğrafla Webb, erken evrendeki galaktik etkileşimlerin gökada evrimini nasıl şekillendirdiğine dair yeni bir bakış açısı sağlamıştır.

5. Veri: Yıldız Oluşum Bölgesi: Karina Bulutsusu'ndaki NGC 3324

Parıldayan yıldızlarla bezenmiş ve deyim yerindeyse dağlar ve vadilerden oluşmuş bu manzara, aslında Karina Bulutsusu'nun yakınındaki NGC 3324 olarak bilinen ve genç yıldızları oluşturan bölgedir. James Webb Uzay Teleskobu tarafından kızılötesi ışık ile yakalanan bu görüntü, daha önce görünmeyen yıldız doğum alanlarını ilk kez ortaya çıkarmıştır.

Webb'in “Kozmik Uçurumlar” olarak adlandırılan bu muhteşem fotoğrafı, Dünya üzerinde bulunan sarp dağları içeren bir manzara fotoğrafı gibi duruyor olsa da gerçekte bunlar, NGC 3324'ün devasa boşluğunun sınırıdır ve bu görüntüdeki tepelik alan gibi görünen bölümler yaklaşık 7 ışıkyılı yüksekliğindedir. Bu görüntüde gösterilen alanın üzerinde yer alan devasa kütleli, sıcak ve genç yıldızlardan gelen yüksek ultraviyole radyasyon ve yıldız rüzgarları, Fotoğrafın sol-orta bölümünde bulunan girintiyi oluşturmuştur.

Başta da belirttiğimiz gibi, evreni Dünya üzerindeki tüm kumsallar olarak düşünürsek, şu anki keşifler belki bir kum tanesinde bulunan bir mineral molekülü kadardır. Gelecekte daha çok şey öğreneceğiz, daha çok şaşıracağız…

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

2025 Çocuklar İçin Yaz Kamplarına Kayıtlar Başladı! Türkiye'nin Eşsiz Eğitim Merkezinde 7-15 Yaş Grubu İçin Yaz Kampı Eğlencesi ve Eğitim Bir Arada!

03.10.2024
Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Yapay zeka, son yıllarda hızla gelişen ve pek çok sektörde derin etkiler yaratan bir teknolojidir. İnsan hayatına etkileri açısından bakıldığında, yapay zeka birçok açıdan olumlu katkılar sunmaktadır. Yapay zeka sayesinde üretilen otomasyon sistemleri ve akıllı cihazlar, insanların günlük yaşamlarını daha kolay ve konforlu hale getirmektedir.

04.04.2024
Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Gökyüzü, insanlık tarihinde daima bir gizem kaynağıydı. Anadolu toprakları, binlerce yıl boyunca bu gizemi gözlemleyerek, yıldızların altında birçok medeniyeti ağırladı. Günümüzde ise Türkiye, bu gizemli uzay yolculuğunda yeni bir döneme imza attı.

12.03.2024
Kış Gün Dönümü: “En Karanlık Gün”

Kış Gün Dönümü: “En Karanlık Gün”

Yılın en kısa günü ve “astronomik kışın” ilk günü olma özelliği taşıyan kış gün dönümünün zamanı geldi!

21.12.2023
Güneş Sisteminde Bir Tatile Ne Dersiniz?

Güneş Sisteminde Bir Tatile Ne Dersiniz?

Merhaba, geleceğin uzay kaşifleri! Güneş sistemi boyunca müthiş gerçekler ve harika karşılaştırmalarla canlanan gezegenlerle dolu, bu dünya dışı yolculuğa hazır olun.

18.07.2023
UZAY HAFTASINA ÖZEL %30 İNDİRİM!
Üste Çık