Geçmişten günümüze büyük merak uyandıran ve bu sayede 1969-1972 yılları arasında 12 insanın Ay yüzeyinde yürümesine kadar giden Ay Keşfi!

Bu kısma geçmeden önce sizlerle Ay üzerine biraz konuşalım.

Dünyanın büyük ölçekli tek uydusu olan Ay, güneş sistemi içerisinde bulunan uydular içinde 5. en büyük uydudur. Ay, dünyadan yaklaşık 384.000 kilometre uzaktadır ve kütlesel bazda bakıldığında, Ay’ın kütlesi dünyanın kütlesinin yaklaşık 84’te 1’i kadardır. Uzay Kampı Türkiyeye daha önce gelenler, 1/6 Yer Çekimi Koltuğu simülatörünü hatırlayacaklardır.  İşte bu simülatörde de gösterildiği gibi Ay yüzeyindeki kütle çekim etkisi, dünyadaki yer çekimi etkisinin 6’da 1’i kadardır. Ayrıca Ay, Dünya etrafındaki bir tam turunu yaklaşık 27 gün ve 7 saatlik sürede tamamlar. Dünya, Ay ve Güneş’in sistemdeki dizilimlerinin sonucu olarak, her 29,5 günde bir tekrar eden Ay’ın evreleri, Ay’ı gök yüzünde farklı şekillerde görmemize neden olur. Ay’ı tamamen anlatmak için muhtemelen ayrı bir video yapmamız gerekir. O yüzden Ay ile ilgili bilgileri burada kesip keşif konusuna geçelim.

4 Ocak 1959 yılında Vostok roketiyle fırlatılan Luna 1 uydusu, Ay’ın 5.995 km yakınından geçerek Ay keşfindeki en önemli adım olarak tarihe geçmiştir. Sonrasında devamı gelen Luna görevlerinin ikincisi Ay yüzeyine çarpmış, üçüncüsü ise o dönemin teknolojisiyle Ay’ın karanlık yüzünün ilk fotoğrafını çekmiştir. 1962 yılında dönemin Amerika Birleşik Devletleri başkanı olan John F. Kennedy tarafından yapılan bir konuşma ise Ay keşfine imkan tanımış, aynı zamanda uzay yarışının yönünün değişmesine neden olmuştur. Bu yapılan konuşmanın akabinde NASA’da işler hızlanmış ve 7 yıl sonrası için çalışmalar başlatılmıştır.

Ay keşfi denince ilk akla gelenlerden biri de Apollo programı ve apollo görevleridir. Apollo Projesi olarak da bilinen Apollo programı, Merkür ve Gemini programlarından sonra Amerika’nın gerçekleştirdiği 3. insanlı uzay programıdır. İnsanoğlunun ay yüzeyinde çalışmasını hedefleyen bu program, dönemin en yüksek teknolojisiyle Ay yüzeyine ulaşmayı başarmıştır. Astronotlar, fırlatma ve Ay’a iniş sırasında iki farklı uzay aracını kullanmışlardır. Bunlar, Ay yüzeyine iniş sırasında kullanılan ve iki kişilik kapasiteye sahip olan iniş modülü ve astronotların gidiş ve dönüş için kullandığı ana modül olan ve yüzeydeki keşif sırasında yörüngede bekleyen Komuta Servis Modülü’dür. Yine program dahilinde şu ana kadar fırlatılmış en güçlü roket olan Saturn V Roketi, astronotları uzaya taşımak için kullanılmıştır.

1961 yılında taslak olarak başlayan proje, 1967 yılına gelindiğinde denenmeye hazır hale gelmiştir. 27 Ocak 1967 günü, ilk görev olması planlanan Apollo 1’in test günüdür. Fakat bu test günü bir facia ile sonuçlanmış ve kapsülde çıkan yangından dolayı havasız kalan Gus Grissom, Ed White ve Roger Chaffee isimli 3 astronotun hayatlarını kaybetmesiyle sonuçlanmıştır. Sonrasında Apollo 6’ya kadar yapılan insansız görevlerle, kullanılacak tüm araçlar test edilmiş ve Apollo 7 ile ilk insanlı uzay uçuşu denemesi gerçekleştirilmiştir. Apollo 7’de Komuta Servis Modülü denemesi yapılmış, Apollo 8 görevinde ise ilk defa Ay yörüngesinde dolanılmıştır. Apollo 9’da yapılan kenetlenme çalışmaları tamamlanmış, “Giysi Provası” olarak adlandırılan Apollo 10 görevinde ise yüzeye 15 km kalana kadar yaklaşılarak iniş haricinde her şey yapılmış ve son hazırlıklar da tamamlanmıştır.

16 Temmuz 1969 günü tüm hazırlıkları tamamlanan Saturn V roketi, Neil Armstrong, Buzz Aldrin ve Michael Collins isimli Apollo 11 astronotlarını yaklaşık 3.400 tonluk itme gücüyle ay yolculuğuna çıkarmıştır. Yaklaşık 4 gün sonra, 20 Temmuz 1969 günü, iniş modülüne geçen Armstrong ve Aldrin zorlu bir iniş sürecinin ardından ay yüzeyi ile iniş modülünün ayaklarını temas ettirmeyi başarmış ve yumuşak iniş gerçekleşmiştir. Ay yüzeyine ilk ayak basan astronot olan Neil Armstrong “Benim için küçük, insanlık için büyük bir adım” sözleriyle tarihe geçmiştir. Bu adımla ilk defa insanoğlu dünya dışındaki bir gök cismine ayak basmıştır. 21 saat 36 dakika boyunca ay yüzeyinde kalan 2 astronot, birçok farklı deneyler gerçekleştirip, yüzeyden kaya örneklerini de toplamış ve Komuta Servis Modülü ile yörüngede bekleyen Michael Collins’e doğru yola çıkmıştır. Ay yörüngesinde yeniden bir araya gelen ekip, gerekli ateşlemelerle kendini dünya yörüngesine hazırlamış ve dönüş yolculuğu 24 Temmuz 1969 günü okyanus yüzeyine yapılan güvenli bir iniş ile son bulmuştur.

Sonrasında Apollo 17’ye kadar yapılan görevler sayesinde, 12 insan ay keşfine katkıda bulunarak ay yüzeyinde yürüdü. Bu 12 insandan biri olan ve Apollo 16 programında ay yüzeyinde yürüyen en genç astronot ünvanını alan Charlie Duke, 26 Nisan 2013 tarihinde Uzay Kampı Türkiyeyi ziyaret etmiştir.

Gelecekte ise yapılacak Artemis görevleriyle bu keşif devam edecek, neredeyse her gece bir inci gibi parlayan ay belki de insanlığın yeni yuvası olacaktır. İşte tam bu noktada siz gençlere büyük görev düşüyor. Sizler; geleceğin mühendisleri, geleceğin bilim insanları belki de geleceğin astronotları olacaksınız. Bunun için çok çalışmanız ve şu anki şartlar altında biraz daha evde kalmanız gerekiyor.

Bu ve buna benzer konuların devamına ulaşmak için youtube kanalımıza abone olmayı ve instagram twitter ve facebook gibi sosyal medya hesaplarımızdan bizleri takip etmeyi unutmayınız.

Bu yazıyı beğendiyseniz, aşağıda göreceğiniz sosyal medya ikonları üzerinden paylaşarak daha fazla kişinin uzay hakkında bilgi sahibi olmasını sağlayabilirsiniz.