Bundan tam 57 yıl önce bugün, birçoğumuzun dünyayı uzaydan görme hayalini bir kadın gerçekleştirdi. Valentina Tereshkova... Yıldızlara ulaşan, uzaya giden ilk kadın.

Volga Nehri üzerindeki küçük bir kasabadan gelen genç bir kadın neden bu kadar çok uzaya gitmek istemiş olabilir? Belki de babası İkinci Dünya Savaşı'nda öldürüldüğü için mümkün olduğunca çok Dünya’dan uzaklaşmak istiyordu.

Gençliğinde otomobil lastiği fabrikasında, sonra yedi yıl bir iplik fabrikasında çalışan Valentina, gece okuluna da giderek teknisyenlik eğitim aldı. Aslında bu çalışma bu genç kadın için o kadar heyecan verici değildi. Bu nedenle Valentina rutinini bozmak için oldukça cesur bir hobi edindi. Paraşütle atlama… Bu hobisi onu yıldızlara yaklaştıran en önemli olay oldu. G hayatta kalma oranıyla uzaya giderek zirveye yerleşen ve "uzaya giden ilk insan" olan Yuri Gagarin, Valentina Tereshkova’nın en büyük rol modeli oldu. Tutkulu bir heyecan arayan Valentina olabilecek en mükemmel zamanda bir kozmonot olmak için başvuruda bulundu. Sovyet Birliğinin 1961 yılında, Yuri Gagarin’i uzaya gönderdikten sonra bir kadını uzaya göndermeyi planlamaya başladı. Acaba bir kadının vücudu bu uzay uçuşu deneyimine fiziksel ve zihinsel olarak nasıl tepki verecekti?.. Ayrıca bir kadının uzaya gönderilmesi eşitlik konusu için yapılacak çok iyi bir pazarlama çalışması da olabilirdi.  

Valentina’nın başvurusunu yaptığı dönem Sovyetler Birliğinin tam da bir uzay görevi için kadın seçme sürecine denk geldi. Yuri Gagarin önderliğinde başlayan seçmelerde 400 kadın arasından finale 5 kişi kalmıştı. Genç yaşlarda paraşüte ve paraşütten atlamaya meraklı ve bölgesel ödüller kazanan Valentina Tereshkova’da adaylar arasındaydı. Kullanılacak Vostok uzay aracı için pilotluktan daha önemli olan şey paraşütle atlama yeteneğiydi. Çünkü Vostok uzay aracı Dünya’ya dönüş sırasında atmosfere girdiğinde kozmonot kapsülden fırlatılacak ve sonrasında kendi paraşütten atlama yeteneği ile yere inecekti. Tereshkova ayrıca işçi ve sosyalist bir kadın olması ve babasını savaşta kaybetmesiyle de diğer adaylardan ayrışıyordu. Böylece Valentina Tereshkova’nın tarihe geçmesi için sadece bir kaç adım kalmıştı. Valentina ve diğer kadın adaylar eğitimlerine 1962'nin ilk aylarında başladılar. Yaklaşık sekiz ay süren zorlu eğitim sırasında Valentina Tereshkova kozmonot olmak için elinden gelenin fazlasını yaptı. Geceler boyu uykusuz kalarak, yılmadan inatla çalışmaya devam ederek… Eğitim düzeyi, roketler ya da uzay aracı mekaniğini anlamaya yeterli değildi ama çabasıyla bunların da üstesinden geldi.

Ve sonunda Valentina Tereskova’nın 16 Haziran 1963’te Vostok 6 adındaki küçük bir kapsülde şimdi Kazakistan sınırlarında olan Baikonur’dan uzay yolculuğu başladı. Uzaya giden ilk kadın olan Valentina, uzay aracının kalkmasıyla Dünya’ya “Hey gökyüzü, şapkanı çıkar ve beni selamla. Geliyorum!” diyerek seslendi. Valentina yer kontrol ile iletişiminde Rusça’da “Martı” anlamına gelen “Chaika”’yı kod adı olarak seçti. Ancak ne yazık ki bu martı uçuşta bazı zorluklar yaşadı. Teknik zorluklar! Ancak bu özel Sovyet propaganda yolculuğunda hiçbir şey ters gitmemeliydi ve bu nedenle hiçbir açıklama yapılmadı.

Sovyet Birliği’nin uzaya bir kadın gönderdiği ve Valentina Tereshkova’nın ben “Chaika” olarak seslendiği radyodan duyuruldu. Ve böylece Valentina’nın adı Dünya tarihine geçmiş oldu. Aslında en büyük şaşkınlığı Valentina’nın yakın çevresi yaşadı. Kozmonot bu önemli görevi 1 yılı aşan hazırlık aşamasında ailesinden ve iş arkadaşlarından saklamıştı.

Valentina, 3 güne yakın bir sürede Dünya yörüngesinde 48 kez dolandı ve bu uçuşu ile o güne kadarki tüm Amerikan astronotlarının toplamından (36 saat) daha fazla süre uzayda kalmış oldu. Ve bu süreyi 2 metrelik bir kapsülde oturarak geçirdi. Kulağa pek rahat gelmiyor değil mi?

Yolculuk sırasında, ekibinin diş fırçası vermeyi unuttuğunu fark etti. Ancak eksik diş fırçası endişelerinden sadece küçük bir tanesiydi. Yörüngede iken, kapsülünün yanlışlıkla Dünya'ya dönmeyecek şekilde programlandığını fark etti. Panik yapmadan, yardım için yer kontrol ile sakin bir şekilde iletişime geçti ve yüzeyin yaklaşık 6,5 km üzerindeki kapsülden kendini güvenli bir şekilde dışarı atarak geri dönüşünü ustaca tamamladı. Muhtemelen Valentina, 19 Haziran 1963 güvenli bir şekilde indiği için çok mutluydu.

İnişinden sonra dönüş yolculuğunda gördüklerini ve düşündüklerini şöyle özetledi: “Altımda bir göl vardı. Paraşütüm çok büyüktü ve 3 km kala açmam gerekiyordu. Bu yüzden benim için planladıkları yere, göle iniş yapmam gerekti. Aklımdan geçen ilk şey: Tanrım, uzaya bir kadın gönderiyorlar ve geri gelir gelmez ilk yaptıkları şey o kadını ıslatmak oluyor.”

Soğuk savaş sonrası yıllardaki uzay yarışında cinsiyet eşitliği adına Tereshkova, artık bir ikon haline gelmişti… Hayatını bir kraliyet üyesi gibi geçirdiği günler başladı. Dönüşünden sonra Kremlin Sarayı’nda onuruna bir davet düzenlendi. Altın Yıldız Madalyası ile onurlandırdı ve Sovyetler Birliğinin kahramanı ilan edildi. Dünya’nın pek çok ülkesinden ziyaret teklifi alan Valentina, farklı ülkelere gerçekleştirdiği seyahatlerde bir kahraman gibi karşılandı, hatta adına pullar bile basıldı.

Valentina’nın başarısına rağmen, başka bir kadının uzaya gitmesi yaklaşık 20 yıl sonra gerçekleşti. 

Peki sizce bu kozmik kadın şimdi nerede? Evinde bilim kurgu romanları okuyarak emekliliğinin tadını mı çıkarıyordur?

Hayır. 83 yaşında olan Valentina Tereshkova halen Rusya meclisinde görevine devam etmektedir.

Peki siz uzay çalışmalarında hangi ilki gerçekleştirmek isterdiniz?

Uzaya giden ilk kadın kozmonot Valentina Tereshkova’nın söylediği gibi “Çok çalışın, başaracaksınız”.

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

2025 Çocuklar İçin Yaz Kamplarına Kayıtlar Başladı! Türkiye'nin Eşsiz Eğitim Merkezinde 7-15 Yaş Grubu İçin Yaz Kampı Eğlencesi ve Eğitim Bir Arada!

03.10.2024
Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Yapay zeka, son yıllarda hızla gelişen ve pek çok sektörde derin etkiler yaratan bir teknolojidir. İnsan hayatına etkileri açısından bakıldığında, yapay zeka birçok açıdan olumlu katkılar sunmaktadır. Yapay zeka sayesinde üretilen otomasyon sistemleri ve akıllı cihazlar, insanların günlük yaşamlarını daha kolay ve konforlu hale getirmektedir.

04.04.2024
Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Gökyüzü, insanlık tarihinde daima bir gizem kaynağıydı. Anadolu toprakları, binlerce yıl boyunca bu gizemi gözlemleyerek, yıldızların altında birçok medeniyeti ağırladı. Günümüzde ise Türkiye, bu gizemli uzay yolculuğunda yeni bir döneme imza attı.

12.03.2024
 Türkiye’nin İlk Astronotu Alper Gezeravcı, Uzayda Bilimsel Çalışmalarla Tarih Yazdı!

Türkiye’nin İlk Astronotu Alper Gezeravcı, Uzayda Bilimsel Çalışmalarla Tarih Yazdı!

Türkiye' nin gökyüzüne uzanan hayallerine yepyeni bir boyut kazandıran bir isim: Alper Gezeravcı. Türkiye'nin ilk astronotu olarak Gezeravcı, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda 13 bilimsel deney gerçekleştirdi. Uzayda yapılan bu deneyler, Türkiye’nin bilimsel çalışmalara katkı sağlamasının yeni bir adımı olarak öne çıkıyor.

21.02.2024
Kış Gün Dönümü: “En Karanlık Gün”

Kış Gün Dönümü: “En Karanlık Gün”

Yılın en kısa günü ve “astronomik kışın” ilk günü olma özelliği taşıyan kış gün dönümünün zamanı geldi!

21.12.2023
Üste Çık