Hayal etmesi bile çok güç, Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS), yani Dünya’dan yüzlerce kilometre yukarıda, aşağı baktığınızda, kıtaları, okyanusları ve şehir ışıklarını görebiliyorsunuz. Peki orada, günlük hayat tamamen farklı mı? Yerçekimi yok, yemekler poşetlerde, uyku tulumları duvara bağlı ve Dünya’da sıradan gelen şeyler bile büyük bir macera!

Peki, astronotlar bu istasyonda günlerini nasıl geçiriyor? Gelin, uzaydaki yaşamın bilinmeyen yönlerini birlikte keşfedelim!

Yerçekimsiz Ortamda Günlük Hayat

Dünya’daki hayatımızın büyük bir kısmı yerçekimine bağlı olsa da, uzay istasyonunda bu kurallar çok da geçerli değil. Orada hiçbir şey düşmüyor, hatta her şey havada süzülüyor. İşte bu yüzden astronotlar her hareketini dikkatlice planlamak zorunda. Hadi gelin hep birlikte astronotların günlük hayatları nasıl geçiyor bir bakalım.

Sabah rutini nasıl?

Astronotların günü genellikle Greenwich Zaman Dilimi'ne (GMT) göre ayarlanıyor. Uyanmak istediklerinde yataktan kalkmıyorlar, çünkü zaten yatakları yok. Astronotlar uyumak istedikleri zaman, uyku tulumlarının içine girip kendilerini istasyonun bir duvarına ya da tavana sabitliyorlar. Çünkü eğer sabitlemezlerse, uyurken havada süzülüp istasyonun içinde bir yerlere çarpabilirler.

Sabah dişlerini fırçalarken bile dikkatli olmaları gerekiyor. Diş macununu lavaboya tüküremediklerinden genellikle yutuyorlar ve bunun için yutulabilir diş macunları kullanıyorlar. Sıvılar havada damlacıklar hâlinde uçuştuğu için ise suyu dikkatlice kullanmalılar. Çünkü sürekli su akan bir muslukları da yok; su, özel paketlerin içinden sıkılarak kullanılıyor.

Peki, duş almak nasıl? ISS’te bildiğimiz anlamda bir duş almak maalesef mümkün değil. Su akan bir musluk olmadığından bahsetmiştik ve işte tam da bu yüzden astronotlar, nemli mendillerle temizleniyor ve kuru şampuan kullanıyorlar.

Astronotlar Uzayda Ne Yer?

Uzayda yemek yemek ise aslında düşünülenden çok daha farklı! Yerçekimi olmadığı için yiyeceklerin tabakta durması imkânsız, bu yüzden tüm yemekler özel kaplarda veya vakumlu poşetlerde sunuluyor.

ISS'te yiyecekler dondurularak kurutulmuş ya da özel paketlerde hazırlanıyor. Astronotlar, yemeklerini ısıtarak ya da özel enjektörlerle su ekleyerek tüketiyor. Menüde birçok çeşit var: Çorbalar, makarna, sandviçler, meyveler, sebzeler… Ancak bazı yiyecekler tamamen yasak! Mesela ekmek yemeleri mümkün değil.

Peki, neden ekmek yasak? Çünkü ekmeğin kırıntıları, yerçekimsiz ortamda havada uçuşarak elektronik panellere kaçabilir ve büyük sorunlara neden olabilir. Bunun yerine astronotlar, tortilla gibi kırıntı bırakmayan yiyecekleri tercih ediyorlar.

Ve en çok özlenen yiyecekler? Taze meyve ve pizza! Uzayda fırın olmadığı için sıcak yemek yapmak imkânsız. Ancak NASA ve diğer uzay ajansları, gelecekte astronotların taze yemek pişirebilmesi için 3D yemek yazıcıları ve özel uzay fırınları üzerinde çalışıyor.

Uzay İstasyonunda Nasıl Uyuyorlar?

ISS, Dünya’nın etrafında saatte 28.000 km hızla dönüyor ve bu da her 90 dakikada bir Güneş’in doğup batması anlamına geliyor. Yani bir gün içinde 16 kez gün doğumu ve gün batımı yaşanıyor. Düşünsenize, sürekli değişen bir gökyüzü var ve siz bu süreçte hayatınızı devam ettirmek zorundasınız.

Astronotların vücut saatini koruyabilmesi için Dünya’daki gibi 24 saatlik bir zaman dilimi takip ediliyor. Uyurken özel uyku tulumlarına giriyorlar ve kendilerini istasyonun iç duvarlarına bağlıyorlar.

Peki, uyumak kolay mı? İlk başta zor olabiliyor çünkü yerçekimi olmadığı için başları zaten havada süzülüyor ve bu nedenle uzayda yastığa ihtiyaçları yok. Buna alışmaları elbette zaman alabiliyor. Ancak birkaç gün sonra vücut bu yeni duruma alışıyor.

Neden Spor Yapmak Zorundalar?

Yerçekimsiz ortamda kaslar ve kemikler hızla zayıflıyor. Dünya’da yürümek, merdiven çıkmak bile kaslarımızı çalıştırırken, uzayda bu tür aktiviteler yok. İşte bu yüzden astronotlar her gün en az 2 saat spor yapmak zorunda!

Bunun için ise özel spor ekipmanları var:

  • Koşu bandı: Astronotlar, kendilerini kemerlerle koşu bandına bağlayarak koşuyorlar.
  • Ağırlık kaldırma makinesi: Yerçekimi olmadığı için klasik dambıllar yerine özel direnç cihazları kullanıyorlar.
  • Bisiklet: Normal bir bisiklet değil, pedal kısımları var ve kendilerini bağlayarak kullanıyorlar.

Bu egzersizler, astronotların kaslarını güçlü tutmalarına ve kemik kaybını önlemelerine yardımcı oluyor. Bütün bu egzersizlere rağmen, yine de Dünya’ya döndüklerinde yeniden Dünya’nın yerçekimine alışmaları zaman alıyor.

Peki Astronotlar Boş Zamanlarında Ne Yapıyor?

Astronotlar hiç durmadan sürekli çalışıyor mu? Elbette hayır. Onların da boş zamanları var ve eğlenmeye ihtiyaçları var. Bizim de tıpkı yeryüzünde yaptığımız gibi, sosyalleşmek için zamanları oluyor.

  • Film ve dizi izlemek: ISS’te dijital film ve dizi arşivleri var. Astronotlar bazen bir araya gelip film gecesi bile yapıyorlar.
  • Kitap okumak: ISS’te astronotlar için dijital ve fiziksel kitaplar bulunuyor.
  • Müzik yapmak: Uzay istasyonunda gitar var! Astronotlardan bazıları müzik yapıyor, hatta daha önce uzaydan canlı konserler bile verdiler.
  • Fotoğraf çekmek: Dünya’ya yukarıdan bakabilecekleri muhteşem bir manzaraya sahipler. Astronotlar, dünyanın en güzel uzay fotoğraflarını çekiyorlar.

Ayrıca bütün bu olanakların yanısıra, “pencereden Dünya’yı izlemek” gibi eşsiz bir imkana da sahipler. Daha önceki yazılarımızda bahsettiğimiz o eşsiz “Cupola” adı verilen modül sayesinde, sonsuz uzay boşluğunun içinde, mavi gezegenimizi seyretmek inanılmaz bir duygu olmalı.

Peki Gelecekte Kalıcı Olarak Uzayda Yaşamak Mümkün mü?

Günümüzde astronotlar ISS’te birkaç ay geçiriyor, ancak gelecekte uzay otelleri, Ay üsleri ve Mars kolonileri hayal değil. Uzay turizmi hızla gelişiyor ve belki de birkaç on yıl içinde birçok farklı meslekten insan da uzaya seyahat edebilecek.

Peki, siz uzayda yaşamak ister miydiniz? Yerçekimsiz ortamda süzülmek, Dünya’yı yukarıdan izlemek nasıl olurdu?

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

Çocuklar İçin Benzersiz Yaz Kampları!

2025 Çocuklar İçin Yaz Kamplarına Kayıtlar Başladı! Türkiye'nin Eşsiz Eğitim Merkezinde 7-15 Yaş Grubu İçin Yaz Kampı Eğlencesi ve Eğitim Bir Arada!

24.03.2025
Dünya Dışı Yaşam Arayışı: Son Keşifler ve Bilimsel Gelişmeler

Dünya Dışı Yaşam Arayışı: Son Keşifler ve Bilimsel Gelişmeler

Evrenin derinliklerinde yalnız olup olmadığımız sorusu, insanlığın en büyük meraklarından biri. Bilim insanları yıllardır teleskoplar, uzay araçları ve radyo sinyalleri aracılığıyla bu soruya yanıt arıyor. Son gelişmeler ise, Dünya dışı yaşamın sanılandan daha yakın olabileceğini gösteriyor. Gelin, son dönemde yapılan en heyecan verici keşiflere birlikte göz atalım.

28.02.2025
Uzayda Sürdürülebilirlik ve Çevre Koruma: Uzay Araştırmalarının Geleceği

Uzayda Sürdürülebilirlik ve Çevre Koruma: Uzay Araştırmalarının Geleceği

Uzay araştırmaları, insanlık için sınırları zorlayan, yenilikçi ve heyecan verici girişimlerden biridir. Bu araştırmalar, evrenimizi daha iyi anlamamızı, yeni teknolojiler geliştirmemizi ve bilim sınırlarını genişletmemizi sağlar. Ancak, bu keşiflerin sadece bugün için değil, gelecek nesiller için de sürdürülebilir olması hayati önem taşır.

07.06.2024
Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Yapay Zeka ve Uzay Keşfi

Yapay zeka, son yıllarda hızla gelişen ve pek çok sektörde derin etkiler yaratan bir teknolojidir. İnsan hayatına etkileri açısından bakıldığında, yapay zeka birçok açıdan olumlu katkılar sunmaktadır. Yapay zeka sayesinde üretilen otomasyon sistemleri ve akıllı cihazlar, insanların günlük yaşamlarını daha kolay ve konforlu hale getirmektedir.

04.04.2024
Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Türkiye’nin Uzaydaki Yeri: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek

Gökyüzü, insanlık tarihinde daima bir gizem kaynağıydı. Anadolu toprakları, binlerce yıl boyunca bu gizemi gözlemleyerek, yıldızların altında birçok medeniyeti ağırladı. Günümüzde ise Türkiye, bu gizemli uzay yolculuğunda yeni bir döneme imza attı.

12.03.2024
Yaz tatilinde uzayı keşfedin 2025!
Üste Çık