Dünya'mıza Asteroit Çarpmasının Etkileri Ne Olur, Nasıl Korunabiliriz?
ASTEROİT ÇARPMASI
Dünyamıza bir asteroit çarpma tehdidi oluşturursa ne olacağını hiç düşündünüz mü? Armageddon gibi bir film izledikten sonra böyle bir senaryonun gerçekten yaşanabileceği aklınıza geldi mi?
Bugün, yani 30 Haziran Uluslararası Asteroit günü olarak kutlanıyor. Asteroitler hakkında küresel farkındalık oluşturmak için bugünün Asteroit Günü olarak ilan edilmesi nedeniyle bu yazımızda asteroitler, asteroitlerin oluşturdukları tehditler ve asteroit çarpmasından nasıl korunabileceğimiz üzerine bir yolculuğa çıkacağız.
ASTEROİT NEDİR, ASTEROİTLER NASIL AYIRT EDİLİR?
"Asteroitler nedir ve asteroitler nasıl ayırt edilir?" gökyüzüne dair en çok merak edilen konular arasında gelir. Bildiğimiz en ünlü asteroit milyonlarca yıl önce Dünya’ya çarparak dinozorların neslinin tükenmesine neden oldu. Bilim insanları asteroitleri “Güneş'in etrafında dolanan ve gezegenlere göre çok daha küçük olan kayalık gök cisimleri” olarak tanımlarlar. Mars ve Jüpiter arasında yer alan, asteroit kuşağında garip şekilli binlerce asteroit vardır. Asteroit kuşağının ya Jüpiter'in yakın çekim kuvveti nedeniyle oluşan bir gezegenden kalan maddeler olduğu ya da bir çarpışma nedeniyle parçalanan bir gezegenden arta kalan "döküntülerden" meydana geldiği düşünülür.
Boyutları 10 metre ile 1000 kilometre genişliğinde değişebilen asteroitlerden şimdiye kadar keşfedilenlerin en büyüğü Ceres, yaklaşık 960 km genişliğindedir. Asteroitlere olan bilimsel ilginin en büyük nedenlerinden birisi de 4.6 milyar yıl önce Güneş sisteminin oluşum sürecinin nispeten değişmemiş kalıntılarına sahip olma ihtimalidir.
ASTEROİT DÜNYA’YA ÇARPARSA NE OLUR..?
Asteroit Dünya'ya çarparsa ne olur diye endişe etmekte haklılık payı var çünkü asteroitlerin çoğu Dünya’nın atmosferine girerken daha yere ulaşmadan parçalansalar da, Dünya’ya bir asteroitin çarpma tehlikesi bizim için olağan bir tehdittir. Tıpkı dinozorların neslinin tükenmesine neden olan asteroitte olduğu gibi yörüngelerinden çıkıp, Dünya’ya çarpabilirler.
Peki kötü senaryo gerçekleşirse yani bir asteroit Dünya'ya çarparsa ne olur? Asteroitin Dünya'ya çarpmasıyla; atmosferde yükselen toz ve duman, güneş ışığının dünyamıza ulaşmasını engeller ve toplam sıcaklığın düşmesine neden olur. Bu olay bir çok canlının ölümüne yol açabilir. Eğer bir apartman büyüklüğündeki bir asteroit Dünya'ya çarparsa bu darbe muhtemelen küçük bir şehri yok edebilir. Eğer 20 katlı bir bina büyüklüğündeki bir asteroit Dünya'ya çarparsa bu darbe küçük bir ülkeyi tamamen düzleştirebilir.
Bilim insanlarının asteroitleri araştırmasının en büyük nedenleri; Güneş sistemi hakkında daha iyi bilgi sahibi olabilmenin yanında, sayılarını da öğrenmek, yörüngeleri ve fiziksel özellikleri hakkında daha fazla bilgi edinmek istemeleridir. Eğer bir asteroit rotasını bize doğru yöneltirse, tabii ki bunu bilmek isteriz!
30 Haziran 1908'de, 40 m'lik bir asteroit Sibirya’daki Tunguska bölgesine çarptı. Bu çarpma Londra büyüklüğündeki bir ormanlık alanı yok ederek, yakın dünya tarihinin en çok etki bırakan ve en önemli asteroit çarpması olarak kayıtlara geçti. 30 Haziran, 2016 yılında Birleşmiş Milletler tarafından “Uluslararası Asteroit Günü” olarak ilan edildi ve uzayda serbest dolaşan sayısız gök cisminin oluşturduğu Dünya’ya çarpma tehdidi konusunda farkındalık oluşturulması hedeflendi. Her yıl Asteroit Günü’nde Dünya çapında astronotlar, rock yıldızları ve bilim insanlarını bir araya getiren bir çok etkinlik yapılır. Bu etkinliklerde potansiyel asteroit çarpmalarına karşı uzaydaki savunmasız durumumuz üzerinde durulur, tehlikeli olan ve uzayda serbest dolaşan bu gök cisimlerinin Dünya’ya yönelmeleri durumunda gelecekte yüzleşme ihtimalimiz olan bilim kurgu senaryoları ve bulunan olası çözümler anlatılır.
Peki evimizi yani Dünyamızı bu tehditten nasıl koruyabiliriz?
Asteroitin Dünya'ya çarpması tehdidini ortadan kaldırmanın tek yolu onları tespit etmek ve rotasından saptırmaktır. Başta NASA olmak üzere birçok kuruluş, gezegenimize çarpma riski taşıyan gök cisimlerini belirlemek için gökyüzünün düzenli taramalarını yaparlar. Bu kuruluşlar, Dünya’ya çarpabilecek gök cisimlerinden korumanın en iyi yollarını aktif olarak araştırırlar. İyi bir planlama ile hazırlık yaparak, bir asteroitin oluşturabileceği yıkıcı etkiyi önleyebiliriz.
Gezegensel savunma olarak adlandırılan bu çalışmalar beş adımdan oluşur.
- Asteroiti Tespit Etmek
Eğer bir yerlerde bir asteroit olduğunu bilmiyorsak, onun Dünya’ya çarpmasını da engelleyemeyiz. Gökbilimciler çarpma tehdidi oluşturabilecek gök cisimlerini tespit etmek için yer-uzay tabanlı teleskoplar kullanırlar. Ayrıca kızılötesi görüntüleme araçları, üzerinden yansıyan ışıkların görülemeyeceği kadar karanlık olan nesneleri de bulmaya yardımcı olur. - Asteroiti İzlemek
Asteroiti bulsak bile, Dünya’ya çarpıp çarpmayacağını nasıl bilebiliriz? Günler, aylar ve hatta yıllar boyunca birçok teleskopik gözlem ile onu izlememiz ve bilgi edinmemiz gerekebilir, edindiğimiz her bilgi asteroitin tahmini yörüngesini belirlememize yardımcı olur. - Asteroiti Tanımlamak
Asteroitin dönme oranı, yapısı, hızı gibi özelliklerini bize anlatabilecek birçok teleskopik ve uzay aracı gözlemlerini, Dünya'yı tehdit etmeleri durumunda rotalarını değiştirmek için kullanabiliriz. - Asteroitin Yörüngesini Değiştirmek
Dünya’ya doğru yönelmiş bir asteroit bulunduğunda, ne yaparız? Bu asteroitin bir şehri yok etme veya devasa bir tsunami oluşturma olasılığı ilk planda düşünmek istediğimiz bir konu değildir. Kötü senaryolara karşı olası hazır olma teknikleri vardır; ancak bu senaryoların daha fazla geliştirilmesi ve test edilmesi gerekmektedir. Duruma göre; ne kadar zamanımızın olduğuna, büyük ya da küçük boyutlu bir asteroit olma durumları ile karşı karşıya kaldığımıza göre seçeneklerimiz değişkenlik gösterir. Böyle bir durumda uygulanabilecek önlemler; kütle çekimi oluşturucu (bir uzay aracıyla çekim kuvveti yaratarak astreroitin rotasını değiştirmek), orta mesafede çarpışma (asteroite bir veya daha fazla uzay aracını çarptırmak), lazer ışınları (asteroit üzerinde itiş kuvveti oluşturmak için bir parçasını ısıtarak buharlaştırmak) gibi tekniklerin geliştirilmesini içerir. Son çare olarak asteroitin parçalanması için nükleer seçeneklere başvurulabilir. - Eğitim ve Koordinasyon
Herhangi bir asteroitin Dünya'ya çarpması uluslararası afet müdahalesini gerektirecektir. Ayrıca, asteroit tehdidiyle ilgili olarak afet ve acil durum yönetim kurumlarında ve kamuoyunda eğitim gereklidir. Herkesin tehdit seviyesinin ve bu tehdidi ortadan kaldırma potansiyelinin farkında olması önemlidir.
Bütün bunların dışında amatör astronomlar ya da diğer bir ifadeyle gök bilimiciler, bilim insanları ile gezegenimizin savunması için birlikte çalışabilirler. Amatör astronomlar, evrende gizlenen daha küçük ve potansiyel olarak yıkıcı asteroitleri tanımlamaya yardımcı olabilirler.
Peki siz amatör gök bilimci olmak ister miydiniz?
Kim bilir böylece belki de “evimizin” muhafızlarından biri olabilirsiniz..!
Meteoroit: 10 metreden küçük boyuttaki asteroitlerin dünya atmosferine girişinden sonra oluşan enkazlarına meteoroid denir. Bunlar bir kum tanesi kadar küçük olabilirler.
Yıldız Kayması: Bir meteoroid Dünya atmosferine girdiğinde Dünya'ya doğru inerken yanmaya başlar ve karşılaştığı hava direnci nedeniyle arkasında göz kamaştırıcı bir ışık izi bırakır. İşte buna yıldız kayması denir.
Kuyruklu yıldız: Kuyruklu yıldızlar Güneş'in yörüngesinde ilerleyen ve buz ve gazdan oluşan gök cisimleridir. Güneşe yaklaştıkça eriyen kuyruklu yıldızın buz kütleleri parlayarak arkasında uzun bir "kuyruk" oluşturur.
ÜNİVERSİTELİLERE UZAY KAMPI TURU
Uzay Kampı Türkiye 18-25 yaş arasındaki gençlere özel tur düzenledi. Programa katılan 19 öğrenci uzay çalışmaları hakkında bilgi aldı, dijital planetaryumda takımyıldızlarını yakından tanıdı.
UZAY KAMPININ E-PAL HAFTASI TAMAMLANDI
Uzay Kampı Türkiyenin, 30 Haziran'da kutlanan Dünya Asteroid Gününe dikkat çekmek için düzenlediği özel temalı Galaktik Yaz Kampı programı tamamlandı.
UZAY KAMPI TÜRKİYE'DE ASTEROİD HAFTASI
24-30 Haziran dönemi için planlanan Galaktik Yaz Kampı programı, “Asteroid Haftası” temasıyla sunulacak.
2018-2019 EĞİTİM ÖĞRETİM DÖNEMİ YARIYIL TATİLİ PROGRAMLARI SONA ERDİ
Okulların kapanmasıyla birlikte başlayan, çocuklar için sömestr kampları sona erdi.
